Episodes
Saturday Apr 27, 2019
نوزدهم | جنایت آشکار، حقیقت پنهان
Saturday Apr 27, 2019
Saturday Apr 27, 2019
شاید باید بپذیریم که در اکثر مواقع، دسترسی باواسطه به واقعیت داریم؛ یعنی با اتکا به شواهد و مدارک، حکمی صادر میکنیم که امیدواریم با واقعیت مطابق باشد. حالا اگر آن «واقعیت» یک قتل باشد و آن شواهد و مدارک نیز اسنادی باشند که در اختیار دادگاه است و آن حکم نیز حکم به قاتلبودن و مستحق اعدام بودنِ متهم باشد، آنوقت ماجرا کمی بحرانی و قابلتأمل میشود. در این اپیزود به این سوال میپردازیم که از منظر فلسفی، شکل و شمایل این بحران چگونه است.
اسپانسر: نتنگار|سرویسی از کاوهنگار برای مانیتورینگِ آپتایمِ سایتها
موسیقی متن: بریدههایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک
Friday Apr 12, 2019
هجدهم | آیا ۱۹۸۴ اتفاق افتاد؟
Friday Apr 12, 2019
Friday Apr 12, 2019
جورج اورول در رمان ۱۹۸۴ تصویری از جامعهای تحت کنترل یک حکومت تمامیتخواه را نشانمان داد: جامعهای که «برادر بزرگ» با تلهاسکرینها و پلیس اندیشه ایدئولوژیاش را بر ما تحمیل میکند. سال ۱۹۸۴ خیلیها خوشحال بودند که ویرانشهرِ مدنظر اورول اتفاق نیفتاده اما آیا واقعا اتفاق نیفتاده است؟ نکند آنقدر سرخوش و سرمست شدهایم که حواسمان نیست «برادر بزرگ» عصرمان ما را زیر سلطهی خود گرفته است!
موسیقی متن: بریدههایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک
Saturday Mar 30, 2019
هفدهم | ماجرای کشتی تسئوس
Saturday Mar 30, 2019
Saturday Mar 30, 2019
توی این اپیزود سراغ یکی از آزمایشهای ذهنی میرویم که مبتنی بر کشتی تسئوس ــ یکی از اسطورههای یونانی ــ است. این آزمایش ذهنی شاید ظاهرا انتزاعی و معماگونه باشد اما به ما کمک میکند که به یکی از مهمترین سوالات فلسفیمان دربارهی هویت شخصی جواب بدهیم.
لینک کتاب: محاورهای در هویت شخصی و جاودانگی|جان پری|ترجمهی کاوه لاجوردی|نشر مرکز
لینک صفحهی ویکیپدیای کشتی تسئوس
موسیقی متن: بریدههایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک
Friday Mar 15, 2019
شانزدهم | فلسفهی آنفلوانزا
Friday Mar 15, 2019
Friday Mar 15, 2019
آیا واقعا «آنفلوانزا» چیزیست که میتوانیم دربارهش فلسفهورزی کنیم؟ در این اپیزود، میبینیم که پاسخ این سوال مثبت است. آنفلوانزا را اگر واکاوی کنیم، میتوانیم به رگههایی از نگاه سنتی به پدیدههای جهان دست پیدا کنیم. آنوقت این سوال برایمان مطرح میشود که چه نسبتی بین نگاه ما به پدیدههای جهان و نگاه سنتی به همان پدیدهها وجود دارد؟
موسیقی متن: بریدههایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک
موسیقی پایانی: بریدهای از تصنیف «بهار دلنشین (بهار آرزو)» با صدای غلامحسین بنان
Friday Mar 01, 2019
پانزدهم | سفر به جهان خرافه
Friday Mar 01, 2019
Friday Mar 01, 2019
توی زندگیمان چیزهای زیادی میبینیم و میشنویم که خیلی راحت با برچسب «خرافه» آنها را کنار میاندازیم. اما گاهی تأمل دربارهی آنها ما را وارد جهان اسرارآمیزی میکند که پشت این حرفها خوابیده؛ جهانی که طبق یک نظام معنایی منسجم سروشکل گرفته و روایتی نسبتا معقول از جهان به دست میدهد. توی این اپیزود، با یکی از «خرافهها» که با شکستهشدنِ آینه سروکار دارد، کلنجار میرویم تا به این ترتیب، به جهانی سفر کنیم که این خرافه در آن معنادار بوده است.
Friday Feb 15, 2019
چهاردهم | بیگانهای لب مرز
Friday Feb 15, 2019
Friday Feb 15, 2019
ما آدمها وقتی هویتمان را تعریف میکنیم، مرزی دور خودمان میکشیم که به کمک آن، چیزهایی را داخل هویتمان میشماریم و چیزهایی را خارج آن. توی این اپیزود، با طرح چند آزمایش ذهنی این مرزکشیها را به چالش میکشیم و کمی دربارهشان تأمل میکنیم.
Friday Feb 01, 2019
سیزدهم | چالش قرصهای رنگی
Friday Feb 01, 2019
Friday Feb 01, 2019
در این اپیزود، یک آزمایش ذهنی طرح میکنیم تا یکی از مهمترین دغدغههای علم و فلسفه ــ یعنی شناخت جهان به آن شکلی که هست ــ را با گوشتوپوستمان لمس کنیم. در این آزمایش ذهنی، با چالشی مواجه میشویم که طی آن، مثل سناریوی فیلم ماتریکس، چند قرص رنگی جلوی رویمان میگذارند تا هر کدام را که خواستیم انتخاب کنیم؛ با این قید که هریک از این قرصها ما را عازم جهانی متمایز، عجیب و ناشناخته خواهد کرد. کدام قرص و کدام جهان را انتخاب خواهیم کرد؟
Friday Jan 18, 2019
دوازدهم | ماجرای مغز در خمره
Friday Jan 18, 2019
Friday Jan 18, 2019
آیا ممکن است پزشکانی شریری ما را به مغزهای در خمره تبدیل کرده باشند؟ آیا میتوانیم روشی مطمئن و قابلاعتماد برای ادراک جهان خارج پیدا کنیم؟ اینها سوالاتی هستید که در آزمایش ذهنی مغز در خمره مطرح میشوند.
اپیزود دوازدهم مثل اکثر اپیزودهایی که از این به بعد منتشر میشوند، مستقل است و لازم نیست که پیش از آن، اپیزودهای سریالی قبلی را مرور کرده باشید.
Tuesday Dec 18, 2018
یازدهم | بهترین تبیین
Tuesday Dec 18, 2018
Tuesday Dec 18, 2018
یکی از استدلالهای استقرایی ما «استنتاج از طریق بهترین تبیین» است. ما آدمها گاهی با یک پدیدهی عجیبوغریب مواجه میشویم و ذهنمان مدتها با آن درگیر میشود. در چنین حالتی، تلاش میکنیم آن را «تبیین» کنیم؛ یعنی بر اساس نظریههای ذهنیمان توضیح و تشریح معقولی برای آن پیدا کنیم و از این سردرگمی خلاص شویم. اما بعضی وقتها موقعیتی پیش میآید که برای یک پدیدهی واحد چند تبیین متفاوت در دست داریم. در اینجا «استنتاج از طریق بهترین تبیین» وارد میدان میشود و به ما یاد میدهد که کدام یک از آنها را انتخاب کنیم و لوازم و نتایج کدام یک از آنها را بپذیریم.
این آخرین اپیزود از سریال منطق است.
Saturday Dec 01, 2018
دهم | سیطرهی مَجاز بر حقیقت
Saturday Dec 01, 2018
Saturday Dec 01, 2018
یکی از دستههای استدلالهای استقرایی «تمثیل» است. شاید خیال کنیم که تمثیل حضور چندانی در استدلالهای ما ندارد اما بخش عمدهای از دانش ما دربارهی جهان خارجْ از طریق نمونههای تمثیل (مثل مدلسازی و استعاره) بهدست آمده است. ما آنچنان با این نوع استدلال درآمیختهایم که برخی معتقدند حقیقت چیزی نیست جز تمثیلها و استعارههای پرمصرف. در این اپیزود، اشارهی مختصری هم به نظرات نیچه و لیکاف خواهیم داشت.